Τσίπουρας Νικόλαος

Νικόλαος Τσίπουρας
α/α	102005
Επώνυμο	Τσίπουρας
Όνομα	Νικόλαος
Ψευδώνυμο	Καπετάν Τράικος ή Τραϊανός
Πόλη καταγωγής	Πλάτανος
Νομός καταγωγής	Αιτωλοακαρνανίας
Ημερομηνία Γέννησεως	1η Ιουνίου 1880
Τόπος θυσίας	Αθήνα Αττικής
Ημερομηνία θυσίας	10 Φεβρουαρίου 1968
Πατρώνυμο	Δημήτριος Τσίπουρας
Στρατιωτικό Αξίωμα	Ανθυπασπιστής
Στρατιωτικό όπλο	Πεζικό
Σώμα στρατού	Στρατός ξηράς
Ιδιότητα Μακεδονομάχου	Αρχηγός ενόπλου σώματος

Τσίπουρας Νικόλαος (Καπετάν Τράικος ή Καπετάν Τραϊανός). Πήρε μέρος σαν Ανθυπασπιστής. Υπηρέτησε στο Πεζικό. Η ιδιότητα του στον αγώνα ήταν Αρχηγός ενόπλου σώματος.

Βιογραφικό

Ο Νικόλαος, που ήταν απόγονος φτωχής οικογένειας και πατέρας του ήταν ο κτηνοτρόφος Δημήτριος Τσίπουρας, παρακολούθησε τα μαθήματα της βασικής εκπαιδεύσεως στη γενέτειρα του, ενώ φοίτησε και αποφοίτησε από το Γυμνάσιο του Μεσολογγίου.

Στρατιωτική σταδιοδρομία

Ο Νικόλαος κατατάχθηκε -ως εθελοντής- στον Ελληνικό Στρατό τον Οκτώβριο του 1901 και το 1905, με το βαθμό του Ανθυπασπιστού, ήταν μεταξύ των Ελλήνων στρατιωτικών που εντάχθηκαν στις ανταρτικές ομάδες που συμμετείχαν στον Μακεδονικό Αγώνα, πολεμώντας αρχικά στην περιοχή Φλώρινας-Μοναστηρίου. Το διάστημα από τον Φεβρουάριο του 1907μέχρι τον Ιούνιο του 1908 ο Τσίπουρας υπήρξε ο τελευταίος αρχηγός της περιφερείας Ναούσης-Εδέσσης, με το ψευδώνυμο «Νικόλαος Τράϊκος» ή «Καπετάν Τραϊανός», και είχε συγκροτήσει ένοπλη ομάδα Ελλήνων ανταρτών που την αποτελούσαν ντόπιοι Οστροβίτες και Τσεγανιώτες υπό την αρχηγία του Οστροβίτη δασκάλου Χρ. Στογιαννίδη, γνωστός με το ψευδώνυμο «Ιάσων», η οποία κινείτο γύρω από τη λίμνη των Γιαννιτσών.

Βαλκανικοί / Α' Παγκόσμιος Πόλεμος

Ο Τσίπουρας συμμετείχε στους Α' και Β' Βαλκανικούς Πολέμους του 1912–13 ως αξιωματικός σε Τάγμα Ευζώνων της 8ης Μεραρχίας Πεζικού στο μέτωπο της Ηπείρου, όπου τραυματίστηκε στη Μάχη του Μπιζανίου. Μετά το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων παραιτήθηκε προσωρινά από τις τάξεις του Ελληνικού Στρατού και εντάχθηκε στις δυνάμεις της Αυτόνομης Δημοκρατίας της Βορείου Ηπείρου, ως διοικητής των δυνάμεων στην περιοχή Λεσκοβίκι. Το 1917 πολέμησε στο Μακεδονικό μέτωπο στη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και διακρίθηκε ιδιαίτερα στη Μάχη του Σκρα τον Μάιο του 1918, όπου αν και τραυματίστηκε -για δεύτερη φορά σε πεδίο μάχης- δεν προήχθη στον επόμενο βαθμό, καθώς δεν ήταν οπαδός του Ελευθερίου Βενιζέλου.

Μικρασιατική εκστρατεία

Στην Μικρασιατική εκστρατεία, ο Τσίπουρας υπηρέτησε ως αναπληρωτής διοικητής και αργότερα -μετά την προαγωγή του στο βαθμό του Συνταγματάρχη- ως διοικητής του 52ου Συντάγματος Πεζικού και διακρίθηκε στην Μάχη του Ντουμπουτίν. Στις 18 Αυγούστου 1922, η Ανεξάρτητη Μεραρχία στην οποία ανήκε το 53ο Σύνταγμα Πεζικού -όπου υπηρετούσε ως Διοικητής ο Τσίπουρας, ενώ βρισκόταν σε πορεία, υπέστη επίθεση κοντά στην Κιουτάχεια από την 1η Τουρκική Μεραρχία. Ύστερα από 12ωρο σκληρό αγώνα ανέτρεψε τους τούρκους και συνέχισε την πορεία της προς Τσεντίζ. Στις 20 Αυγούστου έλαβε ερματισμένο φάκελο, που της έριξε ο αεροπόρος λοχαγός Γ. Ξηρός. Ο φάκελος περιείχε ειδοποίηση της Στρατιάς, που κατατόπιζε για τις εξελίξεις στο νότιο συγκρότημα και εξουσιοδοτούσε την Μεραρχία να διασωθεί όπως μπορούσε. Ο διοικητής Δημήτριος Θεοτόκης, οι διοικητές των συνταγμάτων της Ιωάννης Κωνσταντίνου, Ν. Σκύρος και Νικόλαος Τσίπουρας αλλά και οι άλλοι αξιωματικοί πέτυχαν, διανύοντας επί 17 μέρες 630 χιλιόμετρα.

Απόσπασμα του ΙΙ/53ου Τάγματος με έναν ουλαμό ορεινού πυροβολικού, υπό την διοίκηση του Νικολάου Τσίπουρα, προηγήθηκε και ανακατέλαβε το Δεκελί από ομάδα Τσετών και προετοίμασε το έδαφος για την άφιξη της Μεραρχίας. Στο Δεκελί η κατάσταση ήταν αρκετά κακή, αφού τα τμήματα των Τούρκων ατάκτων είχαν λεηλατήσει την κωμόπολη. Αφού έγινε η ανακατάληψη της και η αποκατάσταση της τάξεως, το απόσπασμα πέρασε στην Λέσβο, όπου επίταξε τα ατμόπλοια «Ιωνία» και «Αιτωλία», με τα οποία διέφυγε η Μεραρχία μαζί με 3.000 πρόσφυγες στην Ελλάδα. Καθ’ όλη την διάρκεια της αποχωρήσεως από την κωμόπολη, τμήματα τακτικού ιππικού και ατάκτων Τσετών έβαλαν κατά της οπισθοφυλακής που είχε αναλάβει το δύσκολο έργο της άμυνας της περιοχής μέχρι να ολοκληρωθεί η μετάβαση τόσο της μεραρχίας όσο και των προσφύγων στην Λέσβο. Τελευταίοι επιβιβάστηκαν οι διοικητές των Συνταγμάτων Ιωάννης Κωνσταντίνου και Νικόλαος Τσίπουρας, ο Επιτελάρχης της Μεραρχίας Αντισυνταγματάρχης Γεώργιος Μομφεράτος, ο διοικητής της οπισθοφυλακής Ταγματάρχης Α. Μπουντούρογλου και ο διορισμένος φρούραρχος του Δεκελί Αντισυνταγματάρχης Σ. Μαυρογένους την 30η Σεπτεμβρίου του 1922, σώζοντας και τους Έλληνες και τους Αρμένιους κατοίκους. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα ο Τσίπουρας συμμετείχε στο Κίνημα των Πλαστήρα, Γονατά και Φωκά και ήταν αυτός που φρόντισε για την διανομή της σχετικής προκηρύξεως στην Θεσσαλονίκη όπου υπηρετούσε.

Μεσοπόλεμος

Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα ο Τσίπουρας υπηρέτησε ως αρχηγός διαφόρων μονάδων και σχηματισμών. Τον Σεπτέμβριο του 1922 ήταν Φρούραρχος της Θεσσαλονίκης κι έγινε αποδέκτης επιστολών Υπαξιωματικών και στρατιωτών μονάδων του Ελληνικού Στρατού που αρνούνταν να παραλάβουν τα απολυτήρια της αποστρατείας τους και ζητούσαν να παραμείνουν στην υπηρεσία. Τα μεσάνυχτα της 21ης προς 22α Οκτωβρίου 1923, ο Τσίπουρας συμμετείχε στο αποτυχημένο κίνημα των υποστρατήγων Παναγιώτη Γαργαλίδη, Γεωργίου Λεοναρδόπουλου και του συνταγματάρχη Γεωργίου Ζήρα, που είχε αφορμή την αμαχητί παράδοση στους Τούρκους της κατεχόμενης ανατολικής Θράκης. Μετά την αποτυχία του κινήματος αποστρατεύθηκε, όμως επανήλθε στις τάξεις του Ελληνικού στρατού ένα χρόνο αργότερα. Ανήλθε όλους τους βαθμούς της στρατιωτικής ιεραρχίας και υπηρέτησε ως διοικητής μεραρχίας, ενώ έφτασε στη θέση του Αρχηγού Πεζικού. Αποστρατεύθηκε οριστικά στις 10 Οκτωβρίου του 1929 με το βαθμό του υποστρατήγου.

4η Αυγούστου

Ο Τσίπουρας συνεργάστηκε με το καθεστώς της 4ης Αυγούστου υπό τον Ιωάννη Μεταξά και στις 2 Ιουνίου 1936, διορίστηκε

Υπουργός-Γενικός Κυβερνήτης της Μακεδονίας, θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι τις 21 Μαρτίου 1937, όταν υπέβαλλε παραίτηση η οποία έγινε αποδεκτή.

Β' Παγκόσμιος Πόλεμος /Κατοχή

Στον Ελληνοϊταλικό πόλεμο ανατέθηκε στον Τσίπουρα η διοίκηση της 2ης Μεραρχίας Πεζικού. Στη διάρκεια της κατοχής της Ελλάδος από τις δυνάμεις του Άξονα, όταν συγκροτήθηκε η Κυβέρνηση του στρατηγού Γεωργίου Τσολάκογλου διορίστηκε Νομάρχης Ατικοβοιωτίας, θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το τέλος του 1942.

Στις αρχές του 1943, ο στρατηγός Ιωάννης Πιτσίκας μαζί με άλλους πέντε αντιστρατήγους, Αλέξανδρος Παπάγος, Γεώργιος Κοσμάς, Κωνσταντίνος Μπακόπουλος, Παναγιώτης Δέδες και Δημήτριος Παπαδόπουλος, προχώρησαν στην ίδρυση της αντιστασιακής οργανώσεως «Στρατιωτική Ιεραρχία», η οποία φιλοδοξούσε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στον συντονισμό των αντιστασιακών δυνάμεων, ενώ στόχευε να ενισχύσει τον συνεχιζόμενο αγώνα της Ελλάδας και παράλληλα να αντιταχθεί σε κάθε απόπειρας διασαλεύσεως ή ανατροπής του κοινωνικού καθεστώτος και δήλωνε την σταθερή προσήλωσή της στον Βασιλιά Γεώργιο Β' και την εξόριστη κυβέρνηση του Καΐρου. Το καλοκαίρι του 1943 η οργάνωσε απέστειλε τον στρατηγό Τσίπουρα στο Κοινό Γενικό Στρατηγείο των Ανταρτών που είχε μόλις συγκροτηθεί, προκειμένου να αναλάβει ως ο παλαιότερος αξιωματικός την ηγεσία του αγώνα. Ο Τσίπουρας όχι μόνο δεν έγινε αποδεκτός, αλλά συνελήφθη με την κατηγορία ότι είχε αναλάβει αξιώματα επί Ιωάννου Μεταξά και επί Γεωργίου Τσολάκογλου.

Μνήμη Νικολάου Τσίπουρα

Σύμφωνα με την κρίση συναδέλφων του ο Υποστράτηγος Τσίπουρας ήταν ικανός αξιωματικός, με πνεύμα ασυμβίβαστο. Ο ίδιος ο Τσίπουρας φέρεται πως έλεγε για τον εαυτό του: «Θα είμαι πάντοτε αντιπολιτευόμενος των εκάστοτε κρατούντων».

Φωτογραφίες

• 

  Νικόλαος Τσίπουρας

Βιβλιογραφία

1. (Β036) Μακεδονικός Αγώνας, Διαλέξεις για τα 80 χρόνια, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1986
2. (Ι016) Η ιστορία της Ελλάδας
2. (Ι138) Ελληνική Metapedia: Νικόλαος Τσίπουρας

Πηγές

Πηγές φωτογραφιών:
1. (Β073) Douglas Dakin, Μακεδονικός Αγώνας, Με τη συνεργασία των ιστορικών Ιωάννη Κ. Μαζαράκη - Αινιάνος, Ευάγγελου Κωφού, Ιωάννη Διαμαντούρου, Εκδοτική Αθηνών Α.Ε., Αθήνα 1985

Νικόλαος Τσίπουρας