Γεώργιος Δούκας

Γεώργιος Δούκας (Καπετάν Νταβέλης)
α/α	101337
Επώνυμο	Δούκας
Όνομα	Γεώργιος
Ψευδώνυμο	Καπετάν Νταβέλης
Τόπος καταγωγής	Μεγάλα Λιβάδια
Νομός καταγωγής	Κιλκισίου
Ημερομηνία γέννησεως	1848
Τόπος θανάτου	Μακρυχώρι Λαρίσης
Ημερομηνία θανάτου	1923
Πατρώνυμο	Λουκάς Δούκας
Αδέλφια (Συνολικά)	10
Τέκνα (Αριθμός)	4
Επάγγελμα - Τέχνη	Γεωκτηνοτρόφος
Ιδιότητα Μακεδονομάχου	Οπλαρχηγός Α΄ Τάξεως

Δούκας Γεώργιος (Καπετάν Νταβέλης) (1848 - 1923) Εργάστηκε ως Γεωκτηνοτρόφος. Η ιδιότητά του στον Μακεδονικό Αγώνα ήταν Οπλαρχηγός Α΄ Τάξεως.

Βιογραφικό

Ο Γεώργιος Δούκας του Λουκά γεννήθηκε στη Γαλατινή της Κοζάνης το 1848 και είχε τέσσερις αδελφούς και πέντε αδελφές.

Ο μεγαλύτερος αδελφός του Ηλίας ήταν πολύ καλός αθλητής και η φήμη του είχε φτάσει έως και τη Μικρά Ασία. Μάλιστα, η ελληνική κοινότητα της Προύσας τον κάλεσε να πάει να αγωνιστεί εκεί με έναν διάσημο Τούρκο αθλητή. Ο Ηλίας πήγε στην Προύσα έχοντας μαζί του τον πατέρα του και τον αδελφό του τον Γεώργιο, ηλικίας τότε δώδεκα ετών. Στον αγώνα αυτόν ο Ηλίας βγήκε νικητής, ντροπιάζοντας τους Τούρκους. Αλλά την ημέρα που γινόταν ο αγώνας, ένας έφιππος Τούρκος αξιωματικός κατέβηκε από το άλογό του και, μόλις είδε τον μικρό Γεώργιο Δούκα, του είπε να κρατάει τα χαλινάρια του αλόγου του για να μη φύγει. Ο Γεώργιος Δούκας υπάκουσε. Όμως, ο Ηλίας έψαξε τον αδελφό του και μόλις τον βρήκε να κρατάει το άλογο του Τούρκου, άρχισε να τον δέρνει. Ο Τούρκος αξιωματικός, μαθαίνοντας το γεγονός, είπε ότι ο μικρός Δούκας θα συνέχιζε να κρατάει το άλογό του, αλλά ο Ηλίας Δούκας δεν συμφώνησε. Ο Τούρκος τότε υποχώρησε, διότι πρώτον είχε να κάνει με έναν καλό αθλητή και δεύτερον στην Προύσα ήταν πολυάριθμοι οι Έλληνες.

Όμως, όταν επέστρεψε η οικογένεια στη Γαλατινή, οι Τούρκοι συνέλαβαν τον πατέρα του Γεωργίου Δούκα και τον αδελφό του, τον Ηλία, και τους έκλεισαν στις φυλακές του Μοναστηρίου. Εκεί ο πατέρας απεβίωσε λόγω κακών συνθηκών. Ο Ηλίας ειδοποίησε τη μητέρα του ότι κινδύνευε να συλληφθεί ολόκληρη η οικογένειά τους και τους είπε να προσέχουν.

Με σκοπό να αποφύγουν τον κίνδυνο, τα δύο μικρότερα αδέλφια Μάρκος και Αθανάσιος κρύφτηκαν σε φιλικά σπίτια της Προύσας. Ο Γεώργιος, όντας δεκατριών ετών, και ο Δημήτριος, έντεκα ετών, κάνοντας όρκο να εκδικηθούν για τον αδικοχαμένο πατέρα τους και τον φυλακισμένο αδελφό τους, βγήκαν στα βουνά, όπου εντάχθηκαν σε ένα ελληνικό αντάρτικο Σώμα, που πολεμούσε όχι μόνο τους Τούρκους αλλά και τις ξένες προπαγάνδες (π.χ. βουλγαρική). Ο Γεώργιος Δούκας στην αρχή έκανε διάφορα θελήματα εκεί. Σε ηλικία δεκαπέντε ετών, με το που σκότωσε έναν Τούρκο μπέη που βασάνιζε τους Έλληνες, πήρε όπλο, ενώ στα δεκαοκτώ του, με το ψευδώνυμο καπετάν Νταβέλης, έφτιαξε δικό του ελληνικό αντάρτικο Σώμα, με το οποίο πολεμούσε τους Τούρκους και τους προκαλούσε τεράστιες ζημιές. Σ’ αυτό το ελληνικό αντάρτικο Σώμα εντάχθηκε και ο αδελφός του Νταβέλη, Ηλίας, ο οποίος είχε δραπετεύσει από τη φυλακή και σκοτώθηκε σε μια μάχη.

Έπειτα, ο Γεώργιος Νταβέλης εγκαταστάθηκε στο Μακρυχώρι της Λάρισας, όπου νυμφεύθηκε και απέκτησε τέσσερα παιδιά.

Όταν κηρύχθηκε ο Ελληνοτουρκικός Πόλεμος το 1897, έφτιαξε πάλι ελληνικό αντάρτικο Σώμα, με το οποίο συμμετείχε σε πολλές μάχες εναντίον των Τούρκων, ειδικά στο Βελεστίνο, όπου έσωσε το σύνταγμα του συνταγματάρχη Σμολένσκη από την καταστροφή. Γι’ αυτό οι Τούρκοι ως αντίποινα κατέστρεψαν την περιουσία του και η οικογένειά του κατέφυγε στη Χαλκίδα.

Όταν ο βασιλιάς Γεώργιος έμαθε για το κατόρθωμα του Νταβέλη στο Βελεστίνο, τον κάλεσε να παρουσιαστεί μπροστά του. Όταν παρουσιάστηκε ο Νταβέλης, ο βασιλιάς –βρισκόταν τότε κοντά του και ο τότε διάδοχος του ελληνικού θρόνου Κωνσταντίνος– του είπε ότι η Πατρίδα τον ευγνωμονεί και του χορηγεί σύνταξη. Ο Νταβέλης, όμως, του απάντησε: «Δεν δέχομαι, Μεγαλειότατε, τη σύνταξη, διότι νομίζω ότι οι πατριώτες δεν πρέπει να πολεμάνε για χρήματα», κάτι που συγκλόνισε τον διάδοχο Κωνσταντίνο. Εκείνη τη στιγμή που έλεγε αυτά ο Νταβέλης, η οικογένειά του ήταν στη Χαλκίδα και το σπίτι του είχε καεί από τους Τούρκους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να κινδυνεύσει να καταστραφεί τελείως οικονομικά και τα παιδιά του να μείνουν στον δρόμο.

Το 1920, ο πλέον βασιλιάς Κωνσταντίνος δεν ξέχασε τον Νταβέλη και έτσι τον κάλεσε και του ανέθεσε την αρχηγία ενός ελληνικού αντάρτικου Σώματος, που θα ακολουθούσε από πίσω τον ελληνικό στρατό στη Μικρά Ασία. Εκείνος του απάντησε ότι ήθελε, αλλά λόγω γήρατος δεν μπορούσε.

Ο Νταβέλης απεβίωσε το 1923 στο Μακρυχώρι της Λάρισας, μάλλον από τη στενοχώρια του για την ήττα των Ελλήνων στη Μικρά Ασία.

Φωτογραφίες

• 

  Γεώργιος Δούκας
  (Πηγή: (Β013) Μαστέλλου-Γιαννάκενα Ελίνας Δημ, Ο Παύλος Μελάς και ο Μακεδονικός Αγώνας (1904 – 1908), Ο σκοπός του και οι ήρωες του, Εκδόσεις Πελασγός Ιωάννου Χρ. Γιαννάκενα, Αθήνα 2018.)

Βιβλιογραφία

• (Β013) Μαστέλλου-Γιαννάκενα Ελίνας Δημ, Ο Παύλος Μελάς και ο Μακεδονικός Αγώνας (1904 – 1908), Ο σκοπός του και οι ήρωες του, Εκδόσεις Πελασγός Ιωάννου Χρ. Γιαννάκενα, Αθήνα 2018.
• (Β027) Το Μεγάλο Συναξάρι, Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι, Χορηγός: Πέτρος Εμμ. Μάνος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2011.
• (ΗΒ048) Ηπειρωτική Εστία, Μηνιαία Επιθεώρησις εν Ιωαννίνοις, Τεύχος 155ov — 156ov, Μάρτιος— Απρίλιος 1965, Ιωάννινα 1965.

Πηγές

Γεώργιος Δούκας (Καπετάν Νταβέλης)

---

Κάθε αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου θα πρέπει να αναφέρει ως πηγή της αναδημοσίευσης, την ιστοσελίδα «Μακεδονομάχοι», καθώς επίσης και την αρθρογράφο - συγγραφέα του άρθρου, Ευαγγελία Κ. Λάππα.