Βιβλίο:Β014

Μελά Ναταλίας Π., Παύλος Μελάς, Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1998

Μελά Ναταλίας Π., Παύλος Μελάς, Εκδόσεις Δωδώνη, Αθήνα 1998 (Β014)

Θέλει κανείς να μιλή για κείνον που αγάπησε του φαίνεται πως έτσι τον ξαναφέρνει κοντά του, στη ζωή. Από ένα τέτοιο αίσθημα γράφηκε αυτό το βιβλίο. Ύστερα ήλθαν οι ακόλουθες σκέψεις, που χωρίς αυτές το βιβλίο τούτο ίσως δε θα δημοσιεύονταν.

Όλοι τον έχουν ακούσει "ο Παύλος Μελάς που σκοτώθηκε στη Μακεδονία". Αλλά πώς να τον φαντάζωνται τον Παύλον όσοι δεν έζησαν μαζί του; Όσο περνά ο καιρός, τόσο πιο αφηρημένα τ' όνομά του συμβολίζει τον Έλληνα ήρωα του Μακεδονικού αγώνα.

Αλλ' όταν ο κόσμος ιδή κάποιον έτσι, τον βλέπει περισσότερο σαν ιδέα, σαν έκτακτη πράξη και χάνει το συναίσθημα πως ο ήρως του ήταν κι εκείνος άνθρωπος.

Αυτό φέρνει εύκολα πολλούς να πιστέψουν πως οι ίδιοι και η ζωή τους είναι ξένοι και άσχετοι με ό, τι λέγομε ηρωικό. Και τότε η ζωή ασχημίζει και στην ψυχή μας κατασταλάζει του ξεπεσμού η κακία και η λύπη. Γι' αυτό είναι καλό να ξέρη κανείς πώς ήσαν και πώς έζησαν πραγματικά οι ήρωές του. Θα ιδή ότι από νουν ανθρώπινο, από ανθρώπινη καρδιά, που αγωνιούν και πονούν τις πιο πολλές ώρες, όπως του καθενός μας ο νους και η καρδιά, βγαίνουν σιωπηλά οι μεγαλύτερες ιδέες και οι πράξεις, οι γνωστές και οι άγνωστες, που αψηφούν την ηδονή και το θάνατο. Και ο καθένας, στις χειρότερες στιγμές, δε θα ξεχνά πως ο άνθρωπος γεννιέται ηρωικός, ο άνθρωπος ο αδύνατος που ανέκαθεν, παλεύοντας με τη φύση, εδημιούργησε τον πολιτισμό. Δε θα ξεχνά την ανθρώπινη αξία ούτε για τον εαυτό του ούτε για τους άλλους. Και η αγάπη και ο σεβασμός για τον εαυτό μας και για τους άλλους θα υψώνουν έμορφη, δημιουργική, βαθιά χαρούμενη τη ζωή.

Το βιβλίο αυτό, που γράφηκε από τον πόθο να ξαναφέρη στη ζωή τον Παύλο Μελά, έχει με πολλά ιδιωτικά του γράμματα και αρκετές λεπτομέρειες για να ιδή ο καθένας πώς πραγματικά ήταν αυτός και η ζωή του.

Έτσι θα βοηθήση ίσως να ξανάβρη ο αναγνώστης το ηρωικό που, λίγο πολύ, κάθε άνθρωπος έχει μέσα του όποιος και να είναι. Ο Παύλος Μελάς αγωνίσθηκε για να μην καταστρέψουν οι Βούλγαροι τον τρόπο του σκέπτεσθαι και του αισθάνεσθαι που λέγεται Ελληνισμός.

Άλλοι θ' αγωνισθούν κατά μεγαλύτερων εχθρών. Άλλοι για τη συντήρηση της οικογένειας, του γένους, για τη θρησκεία, για την επιστήμη, για την τέχνη.

Όλους μπορεί να τους βοηθήση, να τους στηρίξη στις ώρες τις αδύνατες. Γιατί όλες οι ευγενικές ιδέες έχουν κάτι κοινό μεταξύ τους. Και καμιά δεν προκόβει χωρίς ηρωισμό.

(Από τον πρόλογο στην έκδοση του 1926)