Τσιάγκας Πασχάλης (Καπετάν Ανδρούτσος)

Πασχάλης Τσιάγκας (Καπετάν Ανδρούτσος)
α/α	101978
Επώνυμο	Τσιάγκας
Όνομα	Πασχάλης
Ψευδώνυμο	Καπετάν Ανδρούτσος
Τόπος καταγωγής	Λιβαδοχώρι
Νομός καταγωγής	Σερρών
Ημερομηνία γέννησεως	1873
Τόπος θανάτου	Νικόκλεια Σερρών
Ημερομηνία θανάτου	24 Φεβρουαρίου 1907
Πατρώνυμο	Άγγελος Τσιάγκος
Αδέλφια (Συνολικά)	3
Τέκνα (Αριθμός)	6
Εκκλησιαστικό Αξίωμα	Ιερεύς
Ιδιότητα Μακεδονομάχου	Ομαδάρχης

Τσιάγκας Πασχάλης (Καπετάν Ανδρούτσος) (1873 - 24 Φεβρουαρίου 1907) Διετέλεσε Ιερεύς. Η ιδιότητά του στον Μακεδονικό Αγώνα ήταν Ομαδάρχης.

Βιογραφικό

Ο Πασχάλης Τσιάγκας του Αγγέλου γεννήθηκε το 1873 στο χωριό Σακάφσκα (σημερινό Λιβαδοχώρι) περιοχής Νιγρίτας των Σερρών. Νυμφεύτηκε και απέκτησε τέσσερα ή πέντε παιδιά. Χειροτονήθηκε ιερέας και ασκούσε τα καθήκοντα του εφημερίου στο χωριό του.

Κατά τη διάρκεια του Μακεδονικού αγώνα, εμπόδιζε κάθε ενέργεια των Βουλγάρων για προσχώρηση των συγχωριανών του στη Βουλγαρική εξαρχία. Αυτή η δράση του ενόχλησε τους Βουλγάρους κομιτατζήδες, οι οποίοι προσπάθησαν στις 15/9/1905 να τον σκοτώσουν, αλλά αυτός κατάφερε να ξεφύγει και ειδοποίησε έγκαιρα στο Στρυμονικό τον τουρκικό στρατό, ο οποίος με τη σειρά του καταδίωξε τη συμμορία των κομιτατζήδων και την εξόντωσε.

Μετά από αυτό ο παπα – Πασχάλης μετατέθηκε ως εφημέριος στην στη ενορία του Αγίου Παντελεήμονα Σερρών. Ζήτησε επίσης από τις τουρκικές αρχές την άδεια για να οπλοφορεί ελεύθερα, αλλά του το αρνήθηκαν.

Οι Βούλγαροι όμως, παρά την αποτυχία τους να τον σκοτώσουν, δε τον ξέχασαν. Στις 4/10/1906 στις 9.30 μ. μ πυροβόλησαν μέσα στο σπίτι του παπα – Πασχάλη. Τα αδέλφια του ετοιμάστηκαν να αμυνθούν. Ένας κομιτατζής έβαλε το χέρι του από το παράθυρο μέσα στο σπίτι και πυροβολούσε. Ο ετεροθαλής αδελφός του παπα – Πασχάλη, Γεώργιος Φλαμούρης στραμπούλησε το χέρι του Βουλγάρου και άρπαξε το όπλο, αλλά ο βούλγαρος πρόλαβε και του έκοψε ένα δάκτυλο με το μαχαίρι. Ο πατέρας του παπα - Πασχάλη, ο Άγγελος, άρπαξε το όπλο και βγήκε στη πόρτα, για να αμυνθεί, αλλά τον πυροβόλησαν. Τραυμάτισαν θανάσιμα τη μάνα του και έβαλαν φωτιά στο σπίτι του. Η πρεσβυτέρα του, που κυοφορούσε το πέμπτο (ή το έκτο) παιδί κάηκε ζωντανή, παρά τις προσπάθειες του ίδιου για να τη σώσει. Οι υπόλοιποι κατάφεραν να ξεφύγουν από τη στέγη του σπιτιού. Από τα παιδιά του παπα – Πασχάλη ξέφυγε μόνο ένα.

Μετά από όλα αυτά ο παπα – Πασχάλης θέλοντας να πάρει εκδίκηση για το χαμό των γονέων του, της πρεσβυτέρας του και των παιδιών του παραιτήθηκε από ιερέας και σχημάτισε Ελληνικό ανταρτικό σώμα με έξι άνδρες. Ο ίδιος έφερε το ψευδώνυμο «Καπετάν Ανδρούτσος». Έδρασε στη περιοχή της Βισαλτίας αλλά και στην περιφέρεια της, όντας προστάτης των Ελλήνων κατοίκων και φόβος και τρόμος των Βουλγάρων κομιτατζήδων. Συγχρόνως αγωνιζόταν και κατά των Τούρκων.

Μια μέρα πληροφορήθηκε ότι μια συμμορία Βουλγάρων βρίσκονταν στη Νικόκλεια Νιγρίτας και πήγε εκεί να την καταδιώξει. Έμεινε το βράδυ στο σπίτι του ιερέως Μητριτζίκη αλλά κάποιος Τούρκος υποκρινόμενος το φίλο τον πρόδωσε. Το πρωί της 24/2/1907 τουρκικός στρατός πολιόρκησε το χωριό και περικύκλωσαν το σπίτι που φιλοξενούνταν. Οι κάτοικοι κλείστηκαν στα σπίτια τους. Του ζήτησαν να παραδοθεί για να σώσει τη ζωή του αλλά αυτός αρνήθηκε. Ο Παπα - Πασχάλης επιχείρησε έξοδο από σπίτι σε σπίτι προς την πλατεία του χωριού, για να διαφύγει από τη χαράδρα, αλλά κατέστη αδύνατο. Μάχονταν επί 2,5 ώρες με πολλούς Τούρκους στρατιώτες κρυμμένους πίσω από τα σπίτια. Από το Ελληνικό ανταρτικό σώμα του παπα – Πασχάλη σκοτώθηκαν οι Χρήστος Κουτσούκης, Κίτσος Στεφανιώτης και Γεώργιος Τσουλάς, μοναχός ενώ από τους Τούρκους σκοτώθηκαν δεκατέσσαρες. Συνέχισαν τη μάχη, αλλά τραυματίστηκε ο παπα - Πασχάλης στο αριστερό χέρι και πόδι. Διέταξε τους υπόλοιπους οπλίτες από το Ελληνικό ανταρτικό σώμα του να φύγουν για να σωθούν, ενώ ο ίδιος τους κάλυπτε με πυροβολισμούς μέχρι τελευταίας στιγμής. Συνέχισε τη μάχη μόνος του με τους Τούρκους. Όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά του, όρμησαν όλοι μαζί οι Τούρκοι αλαλάζοντας με τα μαχαίρια στα χέρια, για να τον αποτελειώσουν. Και νεκρό ακόμη τον εκδικιούνταν. Του έβγαλαν τα μάτια, του ξερίζωσαν τα γένια και έσερναν τη σορό του σαν ψόφιο ζώο.

Τον πέταξαν άθαφτο χωρίς νεκρώσιμη ακολουθία σε κάποιο λάκκο, για να τη φάνε τα σκυλιά. Σε μερικούς ναούς ψάλθηκε μυστικά επιμνημόσυνη ακολουθία. Συνελήφθηκαν και φυλακίστηκαν ο ιερέας του χωριού και δεκάδες Έλληνες από τα γύρω χωριά καθώς και τα αδέλφια του Παπαπασχάλη.

Ο επιζών γιός του παπα – Πασχάλη, Νικόλαος, μεγάλωσε αρχικά με το θείο του και μετά μπήκε στο Ορφανοτροφείο των Σερρών. Με τις ενέργειες της Μητρόπολης Σερρών στάλθηκε σε οικότροφο σχολείο της Αθήνας και διακρίθηκε στη μάθηση. Εισάχθηκε στη Σχολή των Ευελπίδων αξιωματικών. Έγινε καθηγητής στη Σχολή και προάχθηκε μέχρι και το βαθμό του υποστρατήγου του σώματος μηχανικού.

Φωτογραφίες

• 

  Πασχάλης Τσιάγκας
  (Πηγή: (Β013) Μαστέλλου-Γιαννάκενα Ελίνας Δημ, Ο Παύλος Μελάς και ο Μακεδονικός Αγώνας (1904 – 1908), Ο σκοπός του και οι ήρωες του, Εκδόσεις Πελασγός Ιωάννου Χρ. Γιαννάκενα, Αθήνα 2018.)

Βιβλιογραφία

• (Β013) Μαστέλλου-Γιαννάκενα Ελίνας Δημ, Ο Παύλος Μελάς και ο Μακεδονικός Αγώνας (1904 – 1908), Ο σκοπός του και οι ήρωες του, Εκδόσεις Πελασγός Ιωάννου Χρ. Γιαννάκενα, Αθήνα 2018.
• (Β018) Μόδη Γεωργίου Χρ, Ο Μακεδονικός Αγών και η Νεώτερη Μακεδονική Ιστορία, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη 1967.
• (ΗΒ012) Παπακυριακού Κυριάκου Κ, Ο Μακεδονικός αγώνας στο νομό Σερρών, Ιδιωτική Έκδοση, Σέρρες 2012.
• (ΗΒ034) Σερραϊκή Προσωπογραφία, Έκδοση Σερραϊκής Πολιτιστικής Εταιρείας, Σέρραι 1971.

Μαρτυρίες

• Μαρτυρία του δισεγγόνου του παπα – Πασχάλη Τσιάγκα, Γιάννη Παπά.

Πασχάλης Τσιάγκας (Καπετάν Ανδρούτσος) [† 24 Φεβρουαρίου 1907]

---

Κάθε αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου θα πρέπει να αναφέρει ως πηγή της αναδημοσίευσης, την ιστοσελίδα «Μακεδονομάχοι», καθώς επίσης και την αρθρογράφο - συγγραφέα του άρθρου, Ευαγγελία Κ. Λάππα.