Παρθένιος Βαρδάκας: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων
Χωρίς σύνοψη επεξεργασίας |
('''Βαρδάκας Παρθένιος''' (01 Οκτωβρίου 1867 - 25 Φεβρουαρίου 1933) Διετέλεσε Μητροπολίτης Κατερίνης Πιερίας.) |
||
| (3 ενδιάμεσες αναθεωρήσεις από τον ίδιο χρήστη δεν εμφανίζεται) | |||
| Γραμμή 9: | Γραμμή 9: | ||
| date_of_birth = 01 Οκτωβρίου 1867 | | date_of_birth = 01 Οκτωβρίου 1867 | ||
| place_of_sacrifice = Κατερίνη Πιερίας | | place_of_sacrifice = Κατερίνη Πιερίας | ||
| date_of_sacrifice = 25 Φεβρουαρίου 1933 | | date_of_sacrifice = [[:Κατηγορία:25 Φεβρουαρίου|25 Φεβρουαρίου]] [[:Κατηγορία:1933|1933]] | ||
| father = Κωνσταντίνος Βαρδάκας | | father = Κωνσταντίνος Βαρδάκας | ||
| mother = Αικατερίνη Κυριακοπούλου | | mother = Αικατερίνη Κυριακοπούλου | ||
| siblings_total = 5 | | siblings_total = 5 | ||
| ecclesiastical_office = [[:Κατηγορία:Μητροπολίτης|Μητροπολίτης]] | | ecclesiastical_office = [[:Κατηγορία:Μητροπολίτης|Μητροπολίτης]] [[:Κατηγορία:Ιερά Μητρόπολις Κατερίνης|Κατερίνης Πιερίας]] | ||
| | | ecclesiastical_area = [[:Κατηγορία:Ιερά Μητρόπολις Κατερίνης|Ιερά Μητρόπολις Κατερίνης]] | ||
}} | }} | ||
'''Βαρδάκας Παρθένιος''' (Οκτωβρίου | '''Βαρδάκας Παρθένιος''' (01 Οκτωβρίου 1867 - [[:Κατηγορία:25 Φεβρουαρίου|25 Φεβρουαρίου]] [[:Κατηγορία:1933|1933]]) Διετέλεσε [[:Κατηγορία:Μητροπολίτης|Μητροπολίτης]] [[:Κατηγορία:Ιερά Μητρόπολις Κατερίνης|Κατερίνης Πιερίας]]. | ||
==Βιογραφικό== | ==Βιογραφικό== | ||
Ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος (κατά κόσμον Περικλής Βαρδάκας) γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1867 στα Ιωάννινα, με καταγωγή από το [[:Κατηγορία:Μέτσοβο Ιωαννίνων|Μέτσοβο]] της Ηπείρου και ήταν ένα από τα πέντε παιδιά του Κωνσταντίνου Βαρδάκα και της Αικατερίνης Κυριακοπούλου. | Ο [[:Κατηγορία:Μητροπολίτης|Μητροπολίτης]] Κίτρους Παρθένιος (κατά κόσμον Περικλής Βαρδάκας) γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1867 στα [[:Κατηγορία:Ιωάννινα|Ιωάννινα]], με καταγωγή από το [[:Κατηγορία:Μέτσοβο Ιωαννίνων|Μέτσοβο]] της Ηπείρου και ήταν ένα από τα πέντε παιδιά του Κωνσταντίνου Βαρδάκα και της Αικατερίνης Κυριακοπούλου. | ||
Μετά την ολοκλήρωση της βασικής του εκπαίδευσης, φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων και την Ιερατική ή Αββακούμεια Σχολή της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος της νήσου των Ιωαννίνων, την οποία και τελείωσε το 1889 με άριστα. Κατόπιν χειροτονήθηκε διάκονος με το όνομα Παρθένιος και στις 20 Σεπτεμβρίου 1890, συνεχίζει τις σπουδές του στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών. Μάλιστα Τα δύο τελευταία χρόνια, πριν αποφοιτήσει, είχε γίνει διευθυντής της Σχολής ο Άγιος Νεκτάριος ο Επίσκοπος Πενταπόλεως, ο οποίος επίδρασε αρκετά θετικά στη ψυχή του τότε διακόνου Παρθενίου Βαρδάκα. Από αυτή τη σχολή αποφοίτησε το 1895 όντας άριστος μαθητής. Τον Ιανουάριο του 1897 ο διάκονος Παρθένιος Βαρδάκας μεταβαίνει στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης και στις 8 Ιανουαρίου διορίζεται από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Άνθιμο τον Ζ΄ διάκονος των Πατριαρχείων, αναλαμβάνοντας το κενό οφίκιο του Δευτερεύοντος. Εκεί ήρθε σε επαφή με κληρικούς μετέπειτα Μακεδονομάχους ιεράρχες, όπως το [[Φώτιος Καλπίδης|Φώτιο Καλπίδη (Μητροπολίτη Κορυτσάς)]], το [[Χρυσόστομος Καλαφάτης|Χρυσόστομο Καλαφάτη (Μητροπολίτη Δράμας)]], τον [[Ιωακείμ Φορόπουλος|Ιωακείμ Φορόπουλο (Μητροπολίτη Πελαγονίας)]] και άλλους. Συναντήθηκε και πάλι με τον Άγιο Νεκτάριο, όταν ο τελευταίος είχε έρθει στη Κωνσταντινούπολη. Το 1903 ο Παρθένιος Βαρδάκας χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, με το τίτλο του αρχιμανδρίτη και λίγο αργότερα, επίσκοπος Κίτρους. | Μετά την ολοκλήρωση της βασικής του εκπαίδευσης, φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων και την Ιερατική ή Αββακούμεια Σχολή της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος της νήσου των Ιωαννίνων, την οποία και τελείωσε το 1889 με άριστα. Κατόπιν χειροτονήθηκε διάκονος με το όνομα Παρθένιος και στις [[:Κατηγορία:20 Σεπτεμβρίου|20 Σεπτεμβρίου]] [[:Κατηγορία:1890|1890]], συνεχίζει τις σπουδές του στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών. Μάλιστα Τα δύο τελευταία χρόνια, πριν αποφοιτήσει, είχε γίνει διευθυντής της Σχολής ο Άγιος Νεκτάριος ο [[:Κατηγορία:Επίσκοπος|Επίσκοπος]] Πενταπόλεως, ο οποίος επίδρασε αρκετά θετικά στη ψυχή του τότε διακόνου Παρθενίου Βαρδάκα. Από αυτή τη σχολή αποφοίτησε το [[:Κατηγορία:1895|1895]] όντας άριστος μαθητής. Τον Ιανουάριο του [[:Κατηγορία:1897|1897]] ο διάκονος Παρθένιος Βαρδάκας μεταβαίνει στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης και στις [[:Κατηγορία:8 Ιανουαρίου|8 Ιανουαρίου]] διορίζεται από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Άνθιμο τον Ζ΄ διάκονος των Πατριαρχείων, αναλαμβάνοντας το κενό οφίκιο του Δευτερεύοντος. Εκεί ήρθε σε επαφή με κληρικούς μετέπειτα Μακεδονομάχους ιεράρχες, όπως το [[Φώτιος Καλπίδης|Φώτιο Καλπίδη (Μητροπολίτη Κορυτσάς)]], το [[Χρυσόστομος Καλαφάτης|Χρυσόστομο Καλαφάτη (Μητροπολίτη Δράμας)]], τον [[Ιωακείμ Φορόπουλος|Ιωακείμ Φορόπουλο (Μητροπολίτη Πελαγονίας)]] και άλλους. Συναντήθηκε και πάλι με τον Άγιο Νεκτάριο, όταν ο τελευταίος είχε έρθει στη Κωνσταντινούπολη. Το [[:Κατηγορία:1903|1903]] ο Παρθένιος Βαρδάκας χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, με το τίτλο του αρχιμανδρίτη και λίγο αργότερα, επίσκοπος Κίτρους. | ||
Εκεί έδρασε κατά της ρουμανικής και της βουλγαρικής προπαγάνδας, καθώς πολέμησε και τη ληστεία, που οργίαζε στη περιοχή, με τη βοήθεια του [[Μιχαήλ Αναγνωστάκος| | Εκεί έδρασε κατά της ρουμανικής και της βουλγαρικής προπαγάνδας, καθώς πολέμησε και τη ληστεία, που οργίαζε στη περιοχή, με τη βοήθεια του Μακεδονομάχου [[Μιχαήλ Αναγνωστάκος|καπετάν Ματαπά (Μιχαήλ Αναγνωστάκου)]]. Το [[:Κατηγορία:1908|1908]] εναντιώθηκε στις αντιχριστιανικές και ανθελληνικές ενέργειες των Νεότουρκων, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να τον καταδιώκουν για να τον σκοτώσουν. | ||
Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος έλεγε στο καϊκάμη της Κατερίνης να μην επιτρέψει στους Βόσνιους άτακτους του τουρκικού στρατού να δημιουργήσουν επεισόδια στη πόλη μέχρι να έρθει η Ελληνική μεραρχία να ελευθερώσει τη πόλη, όπως και έγινε στις 16 Οκτωβρίου 1912. Στον Εθνικό Διχασμό, ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος, αν και στην αρχή επιφυλακτικός στο κίνημα του Βενιζέλου, πήρε τελικά το μέρος του τελευταίου και έπαυσε να μνημονεύει το βασιλιά Κωνσταντίνο, με αποτέλεσμα να του κοπεί το αρχιερατικό επίδομα. Παρ’ όλα αυτά όμως όταν έπιασαν ως βασιλόφρονες τους δύο συνεργάτες του στο Μακεδονικό αγώνα, τον Ιωάννη Γιαννουλόπουλο και το Γρηγόριο Φούντο, προσπάθησε να τους ελευθερώσει αλλά δε τα κατάφερε. Μάλιστα ο Γρηγόριος Φούντος, απεβίωσε ως αιχμάλωτος στο συγκεντρωτικό στρατόπεδο της Μυτιλήνης. | Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, ο [[:Κατηγορία:Μητροπολίτης|Μητροπολίτης]] Κίτρους Παρθένιος έλεγε στο καϊκάμη της Κατερίνης να μην επιτρέψει στους Βόσνιους άτακτους του τουρκικού στρατού να δημιουργήσουν επεισόδια στη πόλη μέχρι να έρθει η Ελληνική μεραρχία να ελευθερώσει τη πόλη, όπως και έγινε στις [[:Κατηγορία:16 Οκτωβρίου|16 Οκτωβρίου]] [[:Κατηγορία:1912|1912]]. Στον Εθνικό Διχασμό, ο [[:Κατηγορία:Μητροπολίτης|Μητροπολίτης]] Κίτρους Παρθένιος, αν και στην αρχή επιφυλακτικός στο κίνημα του Βενιζέλου, πήρε τελικά το μέρος του τελευταίου και έπαυσε να μνημονεύει το βασιλιά Κωνσταντίνο, με αποτέλεσμα να του κοπεί το αρχιερατικό επίδομα. Παρ’ όλα αυτά όμως όταν έπιασαν ως βασιλόφρονες τους δύο συνεργάτες του στο Μακεδονικό αγώνα, τον Ιωάννη Γιαννουλόπουλο και το Γρηγόριο Φούντο, προσπάθησε να τους ελευθερώσει αλλά δε τα κατάφερε. Μάλιστα ο Γρηγόριος Φούντος, απεβίωσε ως αιχμάλωτος στο συγκεντρωτικό στρατόπεδο της Μυτιλήνης. | ||
Ύστερα, μετά τα έτη 1922-1923, ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος, πολέμησε τον Προτεσταντισμό, που είχαν φέρει μαζί τους κάποιοι Έλληνες από τη Μικρά Ασία και πάσχιζαν να τον μεταδώσουν και στη Μητρόπολη Πιερίας. Επίσης πολέμησε για να αντιμετωπιστούν πολλά εκκλησιαστικά προβλήματα της εποχής του. | Ύστερα, μετά τα έτη [[:Κατηγορία:1922|1922]]-[[:Κατηγορία:1923|1923]], ο [[:Κατηγορία:Μητροπολίτης|Μητροπολίτης]] Κίτρους Παρθένιος, πολέμησε τον Προτεσταντισμό, που είχαν φέρει μαζί τους κάποιοι Έλληνες από τη Μικρά Ασία και πάσχιζαν να τον μεταδώσουν και στη Μητρόπολη Πιερίας. Επίσης πολέμησε για να αντιμετωπιστούν πολλά εκκλησιαστικά προβλήματα της εποχής του. | ||
Απεβίωσε στη Κατερίνη στις 25 Φεβρουαρίου 1933, έχοντας αφήσει πλούσιο συγγραφικό έργο. | Απεβίωσε στη [[:Κατηγορία:Κατερίνη|Κατερίνη]] στις [[:Κατηγορία:25 Φεβρουαρίου|25 Φεβρουαρίου]] [[:Κατηγορία:1933|1933]], έχοντας αφήσει πλούσιο συγγραφικό έργο. | ||
==Φωτογραφίες== | |||
==Φωτογραφίες == | |||
<gallery class="center"> | <gallery class="center"> | ||
File:Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος Βαρδάκας.jpg|Παρθένιος Βαρδάκας | File:Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος Βαρδάκας.jpg|Παρθένιος Βαρδάκας<br/>(Πηγή: ([[Βιβλίο:Β021|Β021]]) Παπαδημητρίου Ρούλας Μιχ, ''Η Εκκλησία στο Μακεδονικό Αγώνα'', Εκδόσεις Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1991.) | ||
</gallery> | </gallery> | ||
==Βιβλιογραφία== | ==Βιβλιογραφία== | ||
* ([[Βιβλίο:Β021|Β021]]) Παπαδημητρίου Ρούλας Μιχ, ''Η Εκκλησία στο Μακεδονικό Αγώνα'', Εκδόσεις Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1991. | |||
* ([[Βιβλίο:ΗΒ020|ΗΒ020]]) Τζουμέρκα Παναγιώτη Ν, ''Ο Επίσκοπος Κίτρους Παρθένιος Βαρδάκας 1904-1933. Ο βίος και η δράση του, Συμβολή στην επισκοπική ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Μακεδονία'', Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), Θεολογική Σχολή, Θεσσαλονίκη 2004. | |||
==Πηγές== | ==Πηγές== | ||
<references /> | |||
[[Κατηγορία:Μακεδονομάχοι]] | [[Κατηγορία:Μακεδονομάχοι]] | ||
[[Κατηγορία:Μητροπολίτης]] | |||
[[Κατηγορία:Ιερά Μητρόπολις Κατερίνης]] | |||
[[Κατηγορία:Πολύτεκνοι]] | [[Κατηγορία:Πολύτεκνοι]] | ||
[[Κατηγορία: | [[Κατηγορία:25 Φεβρουαρίου]] | ||
[[Κατηγορία: | [[Κατηγορία:1933]] | ||
[[Κατηγορία:Εκκλησιαστικοί]] | |||
[[Κατηγορία:Μέτσοβο Ιωαννίνων]] | [[Κατηγορία:Μέτσοβο Ιωαννίνων]] | ||
[[Κατηγορία:Ιωαννίνων]] | [[Κατηγορία:Ιωαννίνων]] | ||
<div id='CustomDisplayTitle' style='display: none;'>Παρθένιος Βαρδάκας [† 25 Φεβρουαρίου 1933]</div> | |||
<div style='display:none;'>{{DISPLAYTITLE:Βαρδάκας Παρθένιος}}</div> | |||
<div style='display:none;'>{{DEFAULTSORT:βαρδακαςπαρθενιος}}</div> | |||
---------------------- | |||
''Κάθε αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου θα πρέπει να αναφέρει ως πηγή της αναδημοσίευσης, την ιστοσελίδα '''«Μακεδονομάχοι»''', καθώς επίσης και την αρθρογράφο - συγγραφέα του άρθρου, '''[https://evaggelialappa.gr/resume Ευαγγελία Κ. Λάππα]'''.'' | |||
Τελευταία αναθεώρηση της 22:05, 17 Ιουλίου 2024
Παρθένιος Βαρδάκας | |
|---|---|
 | |
| α/α | 100131 |
| Επώνυμο | Βαρδάκας |
| Όνομα | Παρθένιος |
| Τόπος καταγωγής | Μέτσοβο |
| Νομός καταγωγής | Ιωαννίνων |
| Ημερομηνία γέννησεως | 01 Οκτωβρίου 1867 |
| Τόπος θανάτου | Κατερίνη Πιερίας |
| Ημερομηνία θανάτου | 25 Φεβρουαρίου 1933 |
| Πατρώνυμο | Κωνσταντίνος Βαρδάκας |
| Μητέρα | Αικατερίνη Κυριακοπούλου |
| Αδέλφια (Συνολικά) | 5 |
| Εκκλησιαστικό Αξίωμα | Μητροπολίτης Κατερίνης Πιερίας |
| Εκκλησιαστική Περιφέρεια | Ιερά Μητρόπολις Κατερίνης |
Βαρδάκας Παρθένιος (01 Οκτωβρίου 1867 - 25 Φεβρουαρίου 1933) Διετέλεσε Μητροπολίτης Κατερίνης Πιερίας.
Βιογραφικό
Ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος (κατά κόσμον Περικλής Βαρδάκας) γεννήθηκε τον Οκτώβριο του 1867 στα Ιωάννινα, με καταγωγή από το Μέτσοβο της Ηπείρου και ήταν ένα από τα πέντε παιδιά του Κωνσταντίνου Βαρδάκα και της Αικατερίνης Κυριακοπούλου.
Μετά την ολοκλήρωση της βασικής του εκπαίδευσης, φοίτησε στη Ζωσιμαία Σχολή των Ιωαννίνων και την Ιερατική ή Αββακούμεια Σχολή της Ιεράς Μονής Μεταμορφώσεως του Σωτήρος της νήσου των Ιωαννίνων, την οποία και τελείωσε το 1889 με άριστα. Κατόπιν χειροτονήθηκε διάκονος με το όνομα Παρθένιος και στις 20 Σεπτεμβρίου 1890, συνεχίζει τις σπουδές του στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή Αθηνών. Μάλιστα Τα δύο τελευταία χρόνια, πριν αποφοιτήσει, είχε γίνει διευθυντής της Σχολής ο Άγιος Νεκτάριος ο Επίσκοπος Πενταπόλεως, ο οποίος επίδρασε αρκετά θετικά στη ψυχή του τότε διακόνου Παρθενίου Βαρδάκα. Από αυτή τη σχολή αποφοίτησε το 1895 όντας άριστος μαθητής. Τον Ιανουάριο του 1897 ο διάκονος Παρθένιος Βαρδάκας μεταβαίνει στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης και στις 8 Ιανουαρίου διορίζεται από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Άνθιμο τον Ζ΄ διάκονος των Πατριαρχείων, αναλαμβάνοντας το κενό οφίκιο του Δευτερεύοντος. Εκεί ήρθε σε επαφή με κληρικούς μετέπειτα Μακεδονομάχους ιεράρχες, όπως το Φώτιο Καλπίδη (Μητροπολίτη Κορυτσάς), το Χρυσόστομο Καλαφάτη (Μητροπολίτη Δράμας), τον Ιωακείμ Φορόπουλο (Μητροπολίτη Πελαγονίας) και άλλους. Συναντήθηκε και πάλι με τον Άγιο Νεκτάριο, όταν ο τελευταίος είχε έρθει στη Κωνσταντινούπολη. Το 1903 ο Παρθένιος Βαρδάκας χειροτονήθηκε πρεσβύτερος, με το τίτλο του αρχιμανδρίτη και λίγο αργότερα, επίσκοπος Κίτρους.
Εκεί έδρασε κατά της ρουμανικής και της βουλγαρικής προπαγάνδας, καθώς πολέμησε και τη ληστεία, που οργίαζε στη περιοχή, με τη βοήθεια του Μακεδονομάχου καπετάν Ματαπά (Μιχαήλ Αναγνωστάκου). Το 1908 εναντιώθηκε στις αντιχριστιανικές και ανθελληνικές ενέργειες των Νεότουρκων, με αποτέλεσμα οι τελευταίοι να τον καταδιώκουν για να τον σκοτώσουν.
Κατά τη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων, ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος έλεγε στο καϊκάμη της Κατερίνης να μην επιτρέψει στους Βόσνιους άτακτους του τουρκικού στρατού να δημιουργήσουν επεισόδια στη πόλη μέχρι να έρθει η Ελληνική μεραρχία να ελευθερώσει τη πόλη, όπως και έγινε στις 16 Οκτωβρίου 1912. Στον Εθνικό Διχασμό, ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος, αν και στην αρχή επιφυλακτικός στο κίνημα του Βενιζέλου, πήρε τελικά το μέρος του τελευταίου και έπαυσε να μνημονεύει το βασιλιά Κωνσταντίνο, με αποτέλεσμα να του κοπεί το αρχιερατικό επίδομα. Παρ’ όλα αυτά όμως όταν έπιασαν ως βασιλόφρονες τους δύο συνεργάτες του στο Μακεδονικό αγώνα, τον Ιωάννη Γιαννουλόπουλο και το Γρηγόριο Φούντο, προσπάθησε να τους ελευθερώσει αλλά δε τα κατάφερε. Μάλιστα ο Γρηγόριος Φούντος, απεβίωσε ως αιχμάλωτος στο συγκεντρωτικό στρατόπεδο της Μυτιλήνης.
Ύστερα, μετά τα έτη 1922-1923, ο Μητροπολίτης Κίτρους Παρθένιος, πολέμησε τον Προτεσταντισμό, που είχαν φέρει μαζί τους κάποιοι Έλληνες από τη Μικρά Ασία και πάσχιζαν να τον μεταδώσουν και στη Μητρόπολη Πιερίας. Επίσης πολέμησε για να αντιμετωπιστούν πολλά εκκλησιαστικά προβλήματα της εποχής του.
Απεβίωσε στη Κατερίνη στις 25 Φεβρουαρίου 1933, έχοντας αφήσει πλούσιο συγγραφικό έργο.
Φωτογραφίες
Παρθένιος Βαρδάκας
(Πηγή: (Β021) Παπαδημητρίου Ρούλας Μιχ, Η Εκκλησία στο Μακεδονικό Αγώνα, Εκδόσεις Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1991.)
Βιβλιογραφία
- (Β021) Παπαδημητρίου Ρούλας Μιχ, Η Εκκλησία στο Μακεδονικό Αγώνα, Εκδόσεις Αποστολική Διακονία της Εκκλησίας της Ελλάδος, Αθήνα 1991.
- (ΗΒ020) Τζουμέρκα Παναγιώτη Ν, Ο Επίσκοπος Κίτρους Παρθένιος Βαρδάκας 1904-1933. Ο βίος και η δράση του, Συμβολή στην επισκοπική ιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Μακεδονία, Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (Α.Π.Θ.), Θεολογική Σχολή, Θεσσαλονίκη 2004.
Πηγές
Κάθε αναδημοσίευση του παρόντος άρθρου θα πρέπει να αναφέρει ως πηγή της αναδημοσίευσης, την ιστοσελίδα «Μακεδονομάχοι», καθώς επίσης και την αρθρογράφο - συγγραφέα του άρθρου, Ευαγγελία Κ. Λάππα.
